Các Bản tôn thiền định trong thực hành Mật thừa không giống như vị thần của thế gian như nhiều người nhầm tưởng, mà là thể hiện của tự tính thanh tịnh. Theo một cách hiểu, thực hành Yoga Bản tôn là phương pháp để tiêu trừ sự phóng chiếu của tâm vô minh và liên hệ trở lại với Phật tính của chúng ta.
Khi bạn nhìn thấy một Bản tôn an bình hay Bản tôn uy mãnh thì điều đó hoàn toàn không có nghĩa là vị đó hiền hòa hay giận dữ. Các Bản tôn khác nhau biểu trưng cho các xúc tình khác nhau của chúng sinh. Vì chúng ta có vô số xúc tình phiền não khác nhau nên chư Bản tôn cũng có vô số hình tướng khác nhau.
Vòng cổ Hộ thân lưu ly Bản tôn Trí Tuệ Văn Thù
Rốt ráo, chúng ta cần hiểu rằng mỗi xúc tình, mỗi hiện tượng, xét từ quan kiến Đại thừa, đều là tính không. Như vậy tính không là gì? Trong Đại thừa chúng ta nói tính không là Pháp thân, Pháp thân chính là Phật. Vì thế nên chúng ta cũng nói rằng Phật tính chính là tính không.
Vòng cổ Hộ thân lưu ly Bản tôn Quan Âm Tứ Thủ
Những xúc tình này được nhận diện và chuyển hóa sẽ trở thành chư Phật Bản tôn. Chẳng hạn, khi sân giận được nhận diện và chuyển hóa, sẽ trở thành một vị Phật Bản tôn Uy mãnh. Khi tham muốn chuyển hóa thì sẽ trở thành một vị Phật An bình, hỷ lạc...
